ایستگاه فضایی بین المللی یک ماهواره بزرگ قابل سکونت است که بیش از 15 کشور درساختن آن سهیمند. اولین بخش ایستگاه در سال 1998 راه اندازی شد و اولین کارکنان تمام وقت آن -یک فضانورد آمریکایی و دو فضانورد روسی- در سال 2000 درایستگاه ساکن شدند.

ایستگاه فضایی بین المللی در دامنه حدود 250 مایلی یا 400 کیلومتری به دور زمین می گردد. مدار آن از 52 درجه عرض شمالی تا 52 درجه عرض جنوبی گسترده شده.

ایستگاه از حدود هشت بخش بزرگ استوانه ای به نام مدل تشکیل شده. هر مدل به طور جداگانه روی زمین درست شده و به کار انداخته شده است و فضانوردان این بخش ها را در فضا به هم متصل کرده و می کنند.

هشت صفحه خورشیدی بیش از 100 کیلووات انرژی الکتریکی را برای ایستگاه تأمین می کند. صفحات خورشیدی روی یک چهارچوب فلزی 360 پایی (109متری) بالا رفته اند.

ایستگاه فضایی بین المللی به عنوان یک آزمایشگاه, رصدخانه و محل کار عمل می کند. فضانوردان در مدل های آن کار و زندگی می کنند و صفحات خورشیدی انرژی برق آن را تأمین می کند. 15 کشور در ساختن این ایستگاه سهیم بوده اند. این عکس زمانی گرفته شده که ساخت ایستگاه تمام شده است. (عکس از ناسا) ایالات متحده آمریکا و روسیه بیشتر مدل ها و دیگر تجهیزات را فراهم کرده اند. کانادا یک بازوی روبوتی متحرک ساخته که در سال 2001 راه اندازی شد.

بقیه شریک ها ژاپن و کشورهای عضو آژانس هوایی اروپا (ESA) هستند. برزیل یک موافقت نامه جداگانه با آمریکا امضا کرده تا تجهیزاتی را برای ایستگاه فراهم کند و در مقابل به امکانات آمریکا دسترسی خواهد داشت و می تواند یک فضانورد برزیلی را هم به ایستگاه بفرستد.

بیش از 80 پرواز از جانب شاتل های فضایی آمریکایی و موشک های روسی لازم است تا ایستگاه فضایی بین المللی کامل شود. (ESA) و ژاپن نیز در نظر دارند تأمین ماشین آلات را توسعه دهند. قرار بوده ایستگاه در سال 2006 کامل شود ولی هزینه های پیش بینی نشده باعث تأخیرهای زیادی در کار شده است.

مأموریت ها

کارکنان و دانشمندان بر روی زمین- با استفاده از علائم  رادیویی- تجهیزات آزمایشگاهی روی ایستگاه را اداره می کنند. بعضی از این تجهیزات تأثیرات شرایط فضا را اندازه گیری می کنند. مثل تأثیر شرایط بی وزنی بر نمونه های زیستی که شامل خود کارکنان نیز می شود. تجهیزات دیگر مواد مختلفی را تولید می کنند که شامل بلورهای پروتئین برای تحقیقات پزشکی می شود. بلورهای رشد یافته در فضا نسبت به آنهایی که در زمین رشد پیدا می کنند، عیب و نقص های کمتری دارند و بنابراین آسان تر می توان آنها را تجزیه و تحلیل کرد. محققان علوم پزشکی از نتایج تجزیه و تحلیل پروتئین ها استفاده می کنند تا تصمیم بگیرند که کدام بلورها را بر روی زمین تولید کنند.

فایده اصلی وجود یک ایستگاه فضایی این است که لازم است تجهیزات فقط برای یک بار به فضا برده شوند. نه این که دایم به زمین آورده شوند و دوباره به فضا برده شوند. همچنین ایستگاه می تواند به طور دایمی به وسیله فضانوردان مورد استفاده قرار بگیرد. دانشمندان در روی زمین می توانند نتایج تجربی را تجزیه و تحلیل کنند و تحقیقات بعدی را خیلی سریع تر از قبل تغییر دهند. ایستگاه برای استفاده در 15 سال طراحی شده. ولی اگر بخش های صدمه دیده تعمیر و یا جایگزین شود برای دهه ها می تواند دوام بیاورد.

سابقه ایجاد ایستگاه فضایی

ایستگاه فضایی بین المللی نهمین ایستگاه فضایی قابل سکونت است که دور زمین می گردد. اولین ایستگاه از این دست، شامل ایستگاه سالیوت (Salyut) اتحاد شوروی با شش مدل و اسکای لب (Skylab) ایالات متحده بود که در دهه 1970 راه اندازی شدند.

در سال 1986 اتحاد شوروی استفاده از ایستگاه فضایی میرMir به عنوان اولین ایستگاه فضایی قابل استفاده در طراحی پیش ساخته ای modular یا تکه تکه ای را شروع کردند. شوروی ها بر اساس طراحی فضاپیمای سایوز ( (Sayusیک سیستم نقل و انتقال اقتصادی و قابل اعتماد را برای ایستگاه به وجود آوردند. این سیستم به آنها این توانایی را داد که تجهیزات و امکانات و نیز کارکنان را به ایستگاه میر منتقل کنند. اما به دنبال فروپاشی اتحاد شوروی در سال 1991, روسیه اداره و بهره برداری از ایستگاه میر را متوقف کرد. در سال 2001 روسیه میر را از مدار خارج کرد و و آن را به زمین انداخت.

در دهه 1990 روسیه تمایل داشت تا یک ایستگاه دیگر به نام میر2 را بسازد. ایالات متحده هم نقشه کشیده بود که یک ایستگاه به نام فریدامFreedom  را با مشارکت آژانس فضایی اروپا ، کانادا و ژاپن بسازد. در نتیجه با وجود مشکلاتی ایالات متحده و روسیه در سال 1993 توافق کردند که یک ایستگاه ترکیبی یعنی ایستگاه فضایی بین المللی را بسازند.

برای راه اندازی پروژه، فضاپیماها از سال 1995 تا 1998 به سوی میر پرواز کردند. فضانوردان ایالات متحده به عنوان محقق برای شش ماه در ایستگاه روسی خدمت کردند.

تأخیرهای اصلی در ساخت ایستگاه به خاطر تأخیر حکومت روسیه رخ داد. بالأخره یک موشک پروتون روسیه اولین مدل را در سال 1998 به ایستگاه برد. این مدل توسط روسیه و با سرمایه گذاری ایالات متحده ساخته شد و زاریا Zarya که در روسی طلوع خورشید معنی می دهد نامیده شد.

دومین مدل یعنی یونیتیUnity به وسیله ایالات متحده ساخته شد. شاتل فضایی اندیوورEndeavour در سال 1998 یونیتی را به مدار برد و آن را به زاریا ملحق کرد. یونیتی شش دریچه دارد. یکی به زاریا متصل شد و دیگران آماده اند که به عنوان متصل کننده برای دیگر مدل ها به کار روند.

در سال 2000 موشک پروتون, یک مدل دیگر ساخت روسیه به نام زوزدا Zvezda یا مدل سرویس Service را به ایستگاه برد.

زوزدا محل کار و زندگی برای فضانوردان است. در سال 2000 شاتل دیسکاوری قطعات بیشتری را به ایستگاه برد که شامل پایه برای صفحات خورشیدی و دستگاه اتصال دهنده بود که یک توقفگاه برای شاتل ها محسوب می شود.

اولین خدمه تمام وقت در سال 2000 با یک فضاپیمای سایوز به ایستگاه وارد شدند. فرمانده یک آمریکایی و دو نفر کارمند دیگر روسی بودند. ماه بعد فضاپیمای اندیور اولین صفحه خورشیدی ساخت آمریکا را به فضا برد تا صفحات کوچک روی مدل های روسی تکمیل شوند.

شاتل آتلانتیس Atlantis مدل آزمایشگاه دستینی Destiny را در سال 2001 به ایستگاه برد. چند ماه بعد دستینی فعال شد و آزمایش علمی شروع شد. همچنین در این سال دو مدل اضافی, یکی روسی و دیگری آمریکایی و نیز یک توقفگاه اضافه شدند.

یکی از مدل های ایستگاه که درپشت آن صفحات خورشیدی نصب شده اند. در آوریل 2001 اولین جهانگرد فضایی به عنوان مسافر با یک سایوز به ایستگاه مسافرت کرد. "دنیس تیتو" از کالیفرنیا این سفر را به قیمتی که فاش نشده انجام داد. او قبل از پرواز شش ماه برای آماده شدن به روسیه 

رفت و شش روز هم در ایستگاه بود. یک تاجر اهل آفریقای جنوبی دومین جهانگرد فضا بود که در سال 2002 با سایوز به ایستگاه رفت.

گام های بعدی برای ایستگاه آن بود که توان ایستگاه افزایش یابد و سیستم های تأمین کننده زندگی برای شش, هفت نفر کارمند به وجود بیاید. برای بازگشت اضطراری تعداد زیاد کارکنان، ناسا در نظر داشت تا یک "هواپیمای فرار" هفت نفره درست کند.

اما در سال 2001 مشخص شد که ناسا هزینه های توسعه و اداره ایستگاه را کم تخمین زده بوده است. هزینه ناسا برای ایستگاه پنج میلیارد بیش از بودجه تعیین شده بود. در نتیجه ناسا طرح افزایش کارکنان و ساخت هواپیمای فرار را به تعویق انداخت. شرکای اروپایی و ژاپنی قویاً با این تصمیم مخالفت کردند.

در سال 2002 ایستگاه با همان سه نفر کارمند به فعالیتش ادامه داد. شاتل های فضایی هر چهار یا پنج ماه کارکنان را جایگزین می کنند. فضانوردان روسی هم هر شش ماه با یک فضاپیمای سایوز جدید به سوی ایستگاه پرواز می کنند. سایوز به عنوان یک کپسول اضطراری در مواردی که تهدیدی برای زندگی کارکنان به وجود می آید، عمل می کند. گسترش سیستم نیرو ادامه یافت اما خیلی آهسته تر از نقشه ای که در ابتدا برای آن طرح شده بود.

در سال 2003 شاتل فضایی کلمبیا هنگام ورود دوباره به جو زمین خرد شد و همه هفت سرنشین آن کشته شدند. ناسا تا زمانی که بتواند از سلامتی پروازهای آینده مطمئن شود پروازهای شاتل را متوقف کرد. سپس سایوزهای روسی حمل و نقل کارکنان را از زمین به ایستگاه و برعکس به عهده گرفتند. کارمندان ایستگاه به دو نفر کاهش پیدا کرد تا زمانی که پرواز شاتل ها روند عادیش را پیدا کند. اخیراً شاتل ها پروازشان را از سر گرفته اند.

منبع: سایت 020 

www.usef.tk